အက်ိဳးေဆာင္ဂ်ာနယ္
ဦးလွျမင့္(ဂႏၶမာ)
အမ်ိဳးသမီးေတြ၏ ဆီးအိမ္ သည္ အမ်ိဳးသားမ်ားထက္ ပိုေသး သည့္အတြက္ အမ်ိဳးသမီးေတြက အမ်ိဳးသားမ်ားထက္ ဆီးသြား သည့္ အႀကိမ္အေရအတြက္ ပိုမ်ား သည္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ျခင္းႏွင့္ မီးဖြားျခင္းကလည္း ဆီးယိုမက် ေအာင္ထိန္းေပးသည့္ ျြကက္သား ကိုလည္း အားေပ်ာ့ေစႏိုင္သည္။ ဆီးက အမ်ိဳးသမီးအတြက္ က်န္း မာေရးျပတင္းေပါက္မဟုတ္ေသာ္ လည္း ေက်ာက္ကပ္မ်ား၊ ဆီး အိမ္ႏွင့္ ဆီးလမ္းေၾကာင္းႏွင့္ ပတ္ သက္သည့္ ျပႆနာကို ေစာေစာ သတိေပးသိရွိေစႏိုင္ပါသည္။
ဘယ္လိုဘယ္နည္း၊ဘာေၾကာင့္
ဆီးသြားျခင္းသည္ ခႏၶာ ကိုယ္၏ အေရးႀကီးသည့္ လုပ္ ေဆာင္ခ်က္တစ္ခုပဲျဖစ္သည္။ ဆီး သြားျခင္းျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္မွာ ပိုလွ်ံ ေနသည့္ ေရႏွင့္ အညစ္အေၾကး မ်ားကို စြန္႔လႊတ္ပစ္သည္။ အညစ္ အေၾကးမ်ားထဲတြင္ ယူရီးယား၊ ခရီတီနင္း (Creatinine) နဲ႔ ယူရစ္ အက္ဆစ္တို႔ပါသည္။ ယင္းပစၥည္း ေတြက ပမာဏမ်ားလာလွ်င္ ခႏၶာ ကိုယ္ကို အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစ သည္။ ခႏၶာကိုယ္ထဲ၌ ေသြးလည္ ပတ္စီးဆင္းသည့္အခါ ေက်ာက္ ကပ္မ်ားက ေသြးထဲမွ ေရႏွင့္ အညစ္အေၾကးကို စစ္ထုတ္ၿပီး ဆီးအိမ္သို႔ ပို႔ေပးသည္။ ဆီးအိမ္ က ဆီးႏွင့္ ျပည့္လာသည့္အခါ ကေတာ့ပံုအိတ္က တျဖည္းျဖည္း ေဖာင္းလာသည္။ ၈စင္တီမီတာ အရွည္မွ ၁၂စင္တီမီတာ၊ သို႔ မဟုတ္ ထိုထက္ပိုၿပီး ရွည္ထြက္ လာသည္။ က်န္းမာသည့္ဆီးအိမ္ က ဆီးႏွစ္ခြက္၊ (၂၅၀ ml) ကို ႏွစ္နာရီအထိ အသာေလးထိန္းထား ႏိုင္သည္။ သို႔ေပမယ့္ ဆီးအိမ္ထဲ တြင္ ၄၀ဝ မွ ၅၀၀ ml ရွိသြားၿပီ ဆိုလွ်င္ေတာ့ ဆီးအိမ္က ဦး ေႏွာက္ဆီ အေၾကာင္းၾကားေတာ့ သည္။ ယင္းအခါ ဆီးသြားခ်င္စိတ္ ျဖစ္လာရသည္။ ဆီးသြားသည့္အခါ ဦးေႏွာက္ က ဆီးအိမ္ျြကက္သားမ်ားကို ဆြဲ တင္ဖို႔ အခ်က္ျပသည္။ ယင္းနည္း ျဖင့္ ဆီးကိုညႇစ္ထုတ္လိုက္သည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ ႐ံႈ႕ျြကက္သား (spincter)ကေျဖေလ်ာ့လိုက္သည့္ အတြက္ ဆီးကဆီးလမ္းေၾကာင္းထဲ မွ ထြက္က်လာရသည္။
ဆီးသြားျခင္းသည္ ခႏၶာ ကိုယ္၏ အေရးႀကီးသည့္ လုပ္ ေဆာင္ခ်က္တစ္ခုပဲျဖစ္သည္။ ဆီး သြားျခင္းျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္မွာ ပိုလွ်ံ ေနသည့္ ေရႏွင့္ အညစ္အေၾကး မ်ားကို စြန္႔လႊတ္ပစ္သည္။ အညစ္ အေၾကးမ်ားထဲတြင္ ယူရီးယား၊ ခရီတီနင္း (Creatinine) နဲ႔ ယူရစ္ အက္ဆစ္တို႔ပါသည္။ ယင္းပစၥည္း ေတြက ပမာဏမ်ားလာလွ်င္ ခႏၶာ ကိုယ္ကို အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစ သည္။ ခႏၶာကိုယ္ထဲ၌ ေသြးလည္ ပတ္စီးဆင္းသည့္အခါ ေက်ာက္ ကပ္မ်ားက ေသြးထဲမွ ေရႏွင့္ အညစ္အေၾကးကို စစ္ထုတ္ၿပီး ဆီးအိမ္သို႔ ပို႔ေပးသည္။ ဆီးအိမ္ က ဆီးႏွင့္ ျပည့္လာသည့္အခါ ကေတာ့ပံုအိတ္က တျဖည္းျဖည္း ေဖာင္းလာသည္။ ၈စင္တီမီတာ အရွည္မွ ၁၂စင္တီမီတာ၊ သို႔ မဟုတ္ ထိုထက္ပိုၿပီး ရွည္ထြက္ လာသည္။ က်န္းမာသည့္ဆီးအိမ္ က ဆီးႏွစ္ခြက္၊ (၂၅၀ ml) ကို ႏွစ္နာရီအထိ အသာေလးထိန္းထား ႏိုင္သည္။ သို႔ေပမယ့္ ဆီးအိမ္ထဲ တြင္ ၄၀ဝ မွ ၅၀၀ ml ရွိသြားၿပီ ဆိုလွ်င္ေတာ့ ဆီးအိမ္က ဦး ေႏွာက္ဆီ အေၾကာင္းၾကားေတာ့ သည္။ ယင္းအခါ ဆီးသြားခ်င္စိတ္ ျဖစ္လာရသည္။ ဆီးသြားသည့္အခါ ဦးေႏွာက္ က ဆီးအိမ္ျြကက္သားမ်ားကို ဆြဲ တင္ဖို႔ အခ်က္ျပသည္။ ယင္းနည္း ျဖင့္ ဆီးကိုညႇစ္ထုတ္လိုက္သည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ ႐ံႈ႕ျြကက္သား (spincter)ကေျဖေလ်ာ့လိုက္သည့္ အတြက္ ဆီးကဆီးလမ္းေၾကာင္းထဲ မွ ထြက္က်လာရသည္။
အႀကိမ္အေရအတြက္ တစ္ေန႔ ဆီး (၇)ႀကိမ္ ေလာက္သြားျခင္းက ပံုမွန္ပဲျဖစ္ သည္။ "၃ နာရီမွ ၄နာရီတစ္ ႀကိမ္ ဆီးသြားတာက ေကာင္းတဲ့ အက်င့္ဟု" စင္ကာပူႏိုင္ငံ ခ်န္ဂီ အေထြေထြေရာဂါကု ေဆး႐ံုႀကီး ဆီးေရာဂါဌာနမွ ေဒါက္တာ ဝင္ ဖိုးေခ်ာင္က ေျပာပါသည္။ ၂နာရီ အတြင္း တစ္ႀကိမ္ထက္မက ဆီး သြားခဲ့လွ်င္ ဆီးလမ္းေၾကာင္းကူး စက္ေရာဂါ၊ ဆီးအိမ္တံု႔ျပန္မႈလြန္ ကဲျခင္း၊ သို႔မဟုတ္ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ အတြက္အခ်က္ျပျဖစ္ႏိုင္ျခင္း ျဖစ္ သည္။
ဆီးအေရာင္
ေရာဂါကင္းသည့္ဆီးအေရာင္ မွာ အေရာင္မဲ့ျဖစ္သည္။ သို႔မဟုတ္ အဝါေရာင္ ေဖ်ာ့ေဖ်ာ့ျဖစ္သည္။ ဆီးေရာင္သိပ္ဝါလြန္းက သိပ္စိတ္ ပူစရာ မလိုေသာ္လည္း အေရာင္ ၾကည္လင္ၿပီး ဆီးအနံ႔ အသက္ ေပ်ာ့ဖို႔ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ဖို႔ လို ပါသည္။ အဝါရင့္ရင့္ မည္းညစ္ ညစ္ဆီးက ေရဓာတ္ေလ်ာ့နည္း ေၾကာင္း ျပသည္။ လက္ဖက္ရည္ အေရာင္ဆီးက အသားဝါေၾကာင့္ ဆီးထဲသည္းေျခရည္ဝင္ေရာက္ေန ျခင္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။ သို႔မဟုတ္ ေသြးပါတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ အစားအစာ၊ ဗီတာမင္ မ်ားနဲ႔ ေဆးမ်ားကလည္း ဆီး အေရာင္ကို ေျပာင္းလဲေစႏိုင္သည္ ဆိုျခင္းကို သိထားသင့္သည္။
ေရာဂါကင္းသည့္ဆီးအေရာင္ မွာ အေရာင္မဲ့ျဖစ္သည္။ သို႔မဟုတ္ အဝါေရာင္ ေဖ်ာ့ေဖ်ာ့ျဖစ္သည္။ ဆီးေရာင္သိပ္ဝါလြန္းက သိပ္စိတ္ ပူစရာ မလိုေသာ္လည္း အေရာင္ ၾကည္လင္ၿပီး ဆီးအနံ႔ အသက္ ေပ်ာ့ဖို႔ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ဖို႔ လို ပါသည္။ အဝါရင့္ရင့္ မည္းညစ္ ညစ္ဆီးက ေရဓာတ္ေလ်ာ့နည္း ေၾကာင္း ျပသည္။ လက္ဖက္ရည္ အေရာင္ဆီးက အသားဝါေၾကာင့္ ဆီးထဲသည္းေျခရည္ဝင္ေရာက္ေန ျခင္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။ သို႔မဟုတ္ ေသြးပါတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ အစားအစာ၊ ဗီတာမင္ မ်ားနဲ႔ ေဆးမ်ားကလည္း ဆီး အေရာင္ကို ေျပာင္းလဲေစႏိုင္သည္ ဆိုျခင္းကို သိထားသင့္သည္။
အနံ႕
အေရာင္နည္းတူ သင္စား လိုက္သည့္ အစားအစာႏွင့္အတူ ေဆးဝါးမ်ားကလည္း ဆီးရဲ႕အနံ႕ ေပၚ လႊမ္းမိုးမႈရွိသည္။ ကညႊတ္က ဆီးအနံ႕ကို သိသာထင္ရွားေစသည့္ အနံ႕ေဆာင္ေစတာ လူသိမ်ားပါ သည္။ ပံုမွန္က်န္းမာသည့္ ဆီး အနံ႔က အနံ႕မရွိပါ။ အနည္းငယ္ ျပင္းသည့္ ဆီးအနံ႕က ေရဓာတ္ နည္းပါးမႈကိုျပၿပီး အနံ႔ဆိုးကေတာ့ ဆီးလမ္းေၾကာင္း ကူးစက္ေရာဂါ က်ေရာက္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ သည္။
အေရာင္နည္းတူ သင္စား လိုက္သည့္ အစားအစာႏွင့္အတူ ေဆးဝါးမ်ားကလည္း ဆီးရဲ႕အနံ႕ ေပၚ လႊမ္းမိုးမႈရွိသည္။ ကညႊတ္က ဆီးအနံ႕ကို သိသာထင္ရွားေစသည့္ အနံ႕ေဆာင္ေစတာ လူသိမ်ားပါ သည္။ ပံုမွန္က်န္းမာသည့္ ဆီး အနံ႔က အနံ႕မရွိပါ။ အနည္းငယ္ ျပင္းသည့္ ဆီးအနံ႕က ေရဓာတ္ နည္းပါးမႈကိုျပၿပီး အနံ႔ဆိုးကေတာ့ ဆီးလမ္းေၾကာင္း ကူးစက္ေရာဂါ က်ေရာက္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ သည္။
ေသြး
ဆီးထဲေသြးပါလွ်င္ ဆီးလမ္း ေၾကာင္း ကူးစက္ေရာဂါ၊ ဆီး ေက်ာက္တည္ေရာဂါ၊ ကင္ဆာ သို႔ မဟုတ္ ေက်ာက္ျပႆနာမ်ားထဲမွ တစ္ခုခုကို ညႊန္ျပသည္။ ဆရာဝန္ ထံျပသပါ။
ဆီးထဲေသြးပါလွ်င္ ဆီးလမ္း ေၾကာင္း ကူးစက္ေရာဂါ၊ ဆီး ေက်ာက္တည္ေရာဂါ၊ ကင္ဆာ သို႔ မဟုတ္ ေက်ာက္ျပႆနာမ်ားထဲမွ တစ္ခုခုကို ညႊန္ျပသည္။ ဆရာဝန္ ထံျပသပါ။
ဆီးက်ဥ္ျခင္း
ဆီးအိတ္ထြက္ေပါက္မွာ ပိတ္ ဆို႔မႈရွိပါက ဆီးသြားသည့္အခါ ဆီးက်ဥ္တာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္သည္။ ထို႔အတူ ဆီးအားနည္းသည့္အတြက္ ဆီးသြားသည့္အခါ ခက္ခဲေစသည္။ ဆီးသြားသည့္အခါက်ဥ္လွ်င္ ဆရာ ဝန္ထံျပဖို႔လိုမည္။ ေဆးစားေဆး ေသာက္ဖို႔ လိုေကာင္းလိုမည္။ သို႔ မဟုတ္ ဆီးအိမ္ထဲခ်ဴျြပန္ထည့္ရ ျခင္းမ်ိဳး သို႔မဟုတ္ ခြဲစိတ္ကုသ ရျခင္းမ်ိဳးလိုတတ္သည္။
ဆီးအိတ္ထြက္ေပါက္မွာ ပိတ္ ဆို႔မႈရွိပါက ဆီးသြားသည့္အခါ ဆီးက်ဥ္တာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္သည္။ ထို႔အတူ ဆီးအားနည္းသည့္အတြက္ ဆီးသြားသည့္အခါ ခက္ခဲေစသည္။ ဆီးသြားသည့္အခါက်ဥ္လွ်င္ ဆရာ ဝန္ထံျပဖို႔လိုမည္။ ေဆးစားေဆး ေသာက္ဖို႔ လိုေကာင္းလိုမည္။ သို႔ မဟုတ္ ဆီးအိမ္ထဲခ်ဴျြပန္ထည့္ရ ျခင္းမ်ိဳး သို႔မဟုတ္ ခြဲစိတ္ကုသ ရျခင္းမ်ိဳးလိုတတ္သည္။
ဆီခ်ိဳေရာဂါ
ဆီခ်ိဳ(ေသြးခ်ိဳ)ေရာဂါဆိုသည္ က ေသြးထဲမွာရွိသည့္ သၾကား ဓာတ္ (ဂလူးကို႔စ္)ကို ပံုမွန္ေခ် ဖ်က္ႏိုင္ျခင္း မျပဳႏိုင္ေတာ့သည့္ အေျခအေနကို ဆိုျခင္းျဖစ္သည္။ ေရအိမ္သို႔သြားရသည့္ အႀကိမ္မ်ား လွ်င္ အထူးသျဖင့္ ညအခါမ်ိဳးမွာဆို လွ်င္ ဆီးခ်ိဳအတြက္ လကၡဏာ တစ္ခုျဖစ္ႏိုင္သည္။ အျခား ေရာဂါ လကၡဏာမ်ားမွာ ေရအလြန္အမင္း ငတ္ျခင္း၊ ေမာပန္ျခင္းႏွင့္ ကိုယ္ အေလးခ်ိန္က်ျခင္းတို႔ပဲျဖစ္သည္။ ဆီးကိုၾကည့္႐ံုႏွင့္ေတာ့ ဆီးခ်ိဳရွိ မရွိ မသိႏိုင္ပါ။ ေသြးစစ္မွ သိႏိုင္ မည္ျဖစ္သည္။
ဆီခ်ိဳ(ေသြးခ်ိဳ)ေရာဂါဆိုသည္ က ေသြးထဲမွာရွိသည့္ သၾကား ဓာတ္ (ဂလူးကို႔စ္)ကို ပံုမွန္ေခ် ဖ်က္ႏိုင္ျခင္း မျပဳႏိုင္ေတာ့သည့္ အေျခအေနကို ဆိုျခင္းျဖစ္သည္။ ေရအိမ္သို႔သြားရသည့္ အႀကိမ္မ်ား လွ်င္ အထူးသျဖင့္ ညအခါမ်ိဳးမွာဆို လွ်င္ ဆီးခ်ိဳအတြက္ လကၡဏာ တစ္ခုျဖစ္ႏိုင္သည္။ အျခား ေရာဂါ လကၡဏာမ်ားမွာ ေရအလြန္အမင္း ငတ္ျခင္း၊ ေမာပန္ျခင္းႏွင့္ ကိုယ္ အေလးခ်ိန္က်ျခင္းတို႔ပဲျဖစ္သည္။ ဆီးကိုၾကည့္႐ံုႏွင့္ေတာ့ ဆီးခ်ိဳရွိ မရွိ မသိႏိုင္ပါ။ ေသြးစစ္မွ သိႏိုင္ မည္ျဖစ္သည္။
ဆီးလမ္းေၾကာင္း ကူးစက္ ေရာဂါမ်ား ယင္းေရာဂါေတြသည္ သိပ္ ကို အျဖစ္မ်ားတတ္ၾကသည္။ ဆီး အိမ္တြင္ ေရာဂါျဖစ္ျခင္းႏွင့္ ေက်ာက္ကပ္မ်ားမွာ ေရာဂါျဖစ္ ျခင္းဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳး ခြဲျခားႏိုင္သည္။ ေက်ာက္ကပ္ ကူးစက္ေရာဂါ၏ လကၡဏာမ်ားမွာ ေက်ာဘက္ခါး ေအာက္ပိုင္းကိုက္ျခင္း၊ ခါးတစ္ ျခမ္းကိုက္ျခင္းႏွင့္ အဖ်ားရွိျခင္းပဲ ျဖစ္သည္။ ဆီးအိတ္ေရာင္ျခင္း (cystitis)မ်ိဳးလို ဆီးအိမ္ ကူးစက္ ေရာဂါမွာ အမ်ားအားျဖင့္ ဝမ္း ဗိုက္ေအာက္ပိုင္းေအာင့္ျခင္း၊ နာ ျခင္း၊ မၾကာခဏဆီးသြားျခင္း ႏွင့္ ဆီးသြားသည့္အခါ ဆီးပူျခင္း ပူးတြဲပါလာတတ္သည္။ ေဆးဆိုင္မွ အလြယ္တကူ ဝယ္ယူရရွိႏိုင္သည့္ ေဆးမ်ားႏွင့္ ကုသႏိုင္ပါသည္။ အေတာ္ၾကာၾကာ ေဆးစားလို႔မွ မေပ်ာက္ခဲ့လွ်င္ ဆရာဝန္ထံျပသ ပါ။ သို႔မဟုတ္ပါက ေရာဂါက ေက်ာက္ကပ္အထိ ေရာက္သြားႏိုင္ ပါသည္။
ဦးလွျမင့္(ဂႏၶမာ)
0 comments:
Post a Comment